تحصیل دکتری در آلمان

• شروع مطالعه
• سوالات متداول
• لینک های مرتبط
• مجله بالدانو

دوره دکتری در آلمان

دوره دکتری در آلمان به ۲ روش سنتی و ساختار‌‌یافته برگزار می‌شود که با یکدیگر متفاوت‌اند و هرکدام باتوجه‌به شرایطشان، کاربردهای گوناگونی دارند.

دکتری سنتی

دکتری سنتی یا انفرادی (Individual) مبتنی‌بر تحقیقات مستقل است که به‌تنهایی زیرنظر یکی از استادان انجام می‌شود. این مسیر معمول دریافت مدرک دکتری در آلمان است که بیش از سه‌چهارم دانشجویان این مقطع از آن پیروی می‌کنند. دکتری سنتی انعطاف‌پذیری زیادی برای دانشجو به‌همراه دارد؛ اما نیازمند ابتکار و مسئولیت شخصی است.

مدت‌زمان دکتری انفرادی یا سنتی به برنامه زمانی دانشجو بستگی دارد؛ بااین‌حال، معمولا ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد. اگرچه دانشگاه معمولا مسئول فرایند دکتری است، دانشجو می‌تواند تحقیقات خود را در موسسه‌ای دیگر نیز انجام دهد. دانشجو بسته به موضوع و حوزه تحقیق و علایقش، می‌تواند پروژه تحقیقاتی و دکتری خود را در یکی از دانشگاه‌ها یا موسسه‌های تحقیقاتی غیردانشگاهی انجام دهد یا حتی برای انجام آن در موسسه‌ای مشغول کار شود. صرف‌نظر از اینکه دانشجو تحقیقاتش را کجا انجام می‌دهد، یکی از استادان همیشه بر کار او نظارت خواهد کرد.

دکتری ساختاریافته

در این نوع دکتری، یک تیم بر دانشجو نظارت و در‌کنار سایر دانشجویان دکتری در دوره‌ها و سخنرانی‌ها و سمینارها شرکت خواهد کرد. معمولا چنین دوره‌هایی اغلب شامل بورسیه تحصیلی یا موقعیت‌های شغلی پردرآمد هستند.

رشته‌های دکتری ساختاریافته اغلب محوریت بین‌المللی دارند و به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. برخلاف دکتری انفرادی که ساختاری متناسب با پروژه تحقیقاتی دانشجو دارد، در دکتری ساختاریافته، دانشجو باید تحقیقات خود را بر‌اساس رشته و برنامه تحصیلی معین ارائه دهد. تحصیل در مقطع دکتری ساختار‌یافته در آلمان ۶ سال طول می‌کشد.

شرایط تحصیل در مقطع دکتری در آلمان

تحصیل در مقطع دکتری در کشور آلمان نیازمند داشتن چندین شرط است؛ ازجمله رزومه تحصیلی مناسب، شرایط سنی مجاز، مدرک زبان معتبر و تمکن مالی کافی. در‌ادامه، با هریک از این شرایط بیشتر آشنا خواهیم شد.

رزومه تحصیلی

برای تحصیل دکتری در آلمان، معمولا باید حداقل ۸ ترم تحصیلی دانشگاهی را تکمیل کرده باشید. همچنین، مدرک نهایی شما باید معادل مدرک کارشناسی ارشد آلمانی باشد. دفتر معاون دانشگاه (Dekanat) یا هیئت رسیدگی (Promotionsausschuss) در دانشگاه نیز باید مدارک قبلی شما را تایید کند.

برای تحصیل در این مقطع باید رزومه‌ای (CV) دقیق تهیه کنید که دستاوردهای دانشگاهی و تجربه تحقیقاتی را مشخص کرده باشد. همچنین، باید کپی پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد خود را به‌عنوان سوابق تحصیلی ارائه دهید.

شرایط سنی

در آلمان سخت‌گیری زیادی در زمینه شرایط سنی دانشجویان می‌شود؛ با‌این‌حال، در‌صورتی‌که دانشجویان رزومه تحصیلی قوی داشته باشند، درباره شرایط سنی آن‌ها سخت‌گیری کمتری اعمال خواهد شد. دانشجویان ۲۶ تا ۳۵‌ساله بخت بیشتری برای تحصیل در این مقطع تحصیلی خواهند داشت. همچنین، وقفه تحصیلی مجاز در مقطع دکتری آلمان ۵ سال است. در این زمینه هم اگر رزومه متقاضی‌ مناسب باشد، جای چشم‌پوشی وجود خواهد داشت.

مدرک زبان

مقطع دکتری در آلمان به زبان آلمانی و انگلیسی تدریس می‌شود. مدرک زبان انگلیسی موردنیاز تحصیل در مقطع دکتری آیلتس ۷ یا تافل کاغذی ۵۰۰ و تافل کامپیوتری ۱۰۰ است. برخی از مدارک زبان آلمانی پذیرفتنی در دانشگاه‌های آلمان در مقطع دکتری عبارت‌اند از:

مدرک زبان آزمون DSH-2/ DSH-3

این آزمون به ۲ سطح DSH-2 و DSH-3 تقسیم می‌شود که سطح دوم برای اکثر رشته‌ها و سطح سوم برای رشته‌هایی با نیاز به زبان آلمانی تخصصی‌تر لازم است. نمره ۸۲درصد این آزمون برای ورود به مقطع دکتری کافی است.

مدرک زبان آزمون  TestDaF (4x4)

این آزمون از ۴ قسمت با ۴ سوال در هر بخش تشکیل شده است و برای ورود به دانشگاه‌های آلمانی‌زبان برگزار می‌شود. نمره قبولی آزمون مذکور برای ورود به مقطع دکتری معادل سطح C2 است.

مدرک آزمون‌های KDS/ GDS - Kleines/ Großes Deutsches Sprachdiplom

این آزمون‌ها نشان‌دهنده تسلط حرفه‌ای بر زبان آلمانی هستند و برای ورود به دانشگاه‌ها و نیز اهداف حرفه‌ای برگزار می‌شوند. برای آزمون‌های یادشده نمره قبولی C2 است.

مدرک زبان Goethe certificate

گواهی سطح C2 موسسه گوته تسلط کامل بر زبان آلمانی را نشان می‌دهد و برای ورود به دانشگاه‌ها و کار در محیط‌های آکادمیک و حرفه‌ای مورد‌نیاز است.

مدرک دیپلم زبان آلمانی کنفرانس وزرای آموزش‌وپرورش سطح دوم (DSD)

کنفرانس وزرای آموزش‌وپرورش آلمان این آزمون را طراحی کرده و نشان‌دهنده تسلط بر زبان آلمانی در سطح C1 است.

مدرک آزمون Telc German C1 higher education certificate

این آزمون برای افرادی طراحی شده است که قصد دارند در دانشگاه‌های آلمانی‌زبان تحصیل کنند. نمره C1 در آزمون مذکور نشان‌دهنده تسلط بر زبان آلمانی در سطح دانشگاهی است.

تمکن مالی

به‌منظور ارائه درخواست برای پذیرش در مقطع دکتری در آلمان، از دانشجویان بین‌المللی خواسته می‌شود تا گواهی تمکن مالی یا  Finanzierungsnachweisرا نیز ارائه دهند. این سند نشان می‌دهد که دانشجو حداقل وجوه کافی برای پوشش هزینه‌های زندگی سال اول اقامتش در آلمان را دارد. از سال ۲۰۲۴، حداقل مبلغ موردنیاز برای تمکن مالی ۱۱‌هزار و  ۲۰۸ یورو برای ۱ سال (حدود ۹۳۴ یورو در ماه) است. این مبلغ بسته به هزینه‌های زندگی در شهرهای مختلف آلمان متغیر است. ناگفته نماند میزان تمکن مالی شهریه دانشگاه جداگانه محاسبه خواهد شد.

 مدارک لازم برای تحصیل دکتری در آلمان

هنگام ارائه درخواست برای پذیرش در مقطع دکتری آلمان، باید اسناد مختلفی آماده و ارسال کنید. این اسناد نشان‌دهنده آن است که از الزامات علمی و مالی و مدرک زبان موردنیاز برای این مقطع برخوردارید. ناگفته نماند که ممکن است برخی الزامات بین دانشگاه‌ها و رشته‌ها متفاوت باشند.

مدارک موردنیاز برای در تحصیل دکتری در آلمان بدین‌شرح‌اند:

• پیشنهاد تحقیق  (Research Proposal): پیشنهاد تحقیقاتی دقیق یا طرح پایان‌نامه یکی از اسناد مهم برای درخواست‌ پذیرش در مقطع دکتری است. این پروپوزال باید موضوع تحقیق، اهداف، روش‌شناسی و اهمیت مطالعه شما در حوزه مدنظر را توضیح دهد.
• نامه ‌پذیرش: نامه پذیرش از مدارک مهم برای تحصیل دوره دکتری در آلمان است. برای تحصیل در این مقطع، باید از دانشگاهی معتبر نامه پذیرش دریافت کنید تا بتوانید برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان اقدام کنید.
• گواهی‌های تحصیلی: به‌منظور پذیرش در مقطع دکتری، باید مدارکی ارائه دهید که نشان‌دهنده اتمام دوره کارشناسی ارشد یا مدرک معادل آن مرتبط با رشته تحصیلی شما و به‌همراه ریزنمره‌ها باشد. توجه کنید که ممکن است ریزنمره‌های دوره کارشناسی نیز موردنیاز باشد.
• گواهی مهارت زبان: درصورتی‌که رشته دکتری مدنظر شما به زبان آلمانی تدریس می‌شود، گواهی‌های زبان مانند  TestDaFو DSH یا Goethe Zertifikat احتیاج خواهد بود. اگر هم رشته دلخواهتان به زبان انگلیسی تدریس می‌شود، مدارکی مانند تافل و آیلتس موردنیاز خواهد بود.
• رزومه  (CV): رزومه علمی دقیق باید شامل پیشینه تحصیلی، تجربه‌های حرفه‌ای، مقاله‌های منتشر‌شده و فعالیت‌های پژوهشی شما باشد.
• توصیه‌نامه‌ها: معمولا ۲ یا ۳ توصیه‌نامه از استادان یا سرپرستانی که می‌توانند دستاوردهای علمی و مهارت‌های پژوهشی و توانایی شما برای تحصیل در مقطع دکتری را ارزیابی کنند، موردنیاز خواهد بود.
• توافق‌نامه سرپرستی: برخی دانشگاه‌ها از شما می‌خواهند که پیش از ارائه درخواست، نامه‌ای از استاد راهنما ارائه دهید که با سرپرستی تحقیق دکتری شما موافقت کرده باشد.
• انگیزه‌نامه : انگیزه‌نامه توضیح می‌دهد چرا می‌خواهید در رشته دکتری مدنظر خود تحصیل کنید و چه چیزی شما را به این دانشگاه جذب کرده است و چطور پیشینه تحصیلی شما با رشته دکتری مدنظرتان همخوانی دارد.
• گواهی تمکن مالی: به‌منظور تحصیل در دوره دکتری باید نشان دهید که توانایی تامین هزینه‌های زندگی خود را در طول تحصیل دکتری دارید. به‌طور کلی، باید با ارائه نامه تمکن مالی اثبات کنید که حداقل ۱۱هزار و ۲۰۸ یورو برای ۱ سال تحصیل در آلمان در‌اختیار دارید.
• گذرنامه معتبر یا شناسنامه: یک کپی از گذرنامه معتبر (برای دانشجویان بین‌المللی) یا کارت شناسایی ملی برای شهروندان اتحادیه اروپا موردنیاز است.
• مقاله (درصورت وجود): اگر مقاله‌های منتشر‌شده به‌ویژه در مجله‌های علمی دارید، باید فهرستی کامل از آن‌ها ارائه دهید.
• فرم پذیرش: فرم رسمی درخواست دکتری دانشگاه را کامل کنید. فراموش نکنید که این فرم بسته به دانشگاه‌های مختلف ممکن است به‌صورت آنلاین یا کاغذی باشد.

در‌صورتی‌که تجربه کاری مرتبط مانند کار به‌عنوان دستیار پژوهش دارید، باید مدارک یا گواهی‌های آن را ارائه دهید. همچنین، برخی از دانشگاه‌ها در رشته‌های خاصی مانند هنر و معماری، از شما درخواست می‌کنند تا پرتفولیو ارائه دهید. بعضی از دانشگاه‌ها نیز از شما گواهی پزشکی برای تایید سلامتی درخواست خواهند کرد.

مراحل اخذ پذیرش در مقطع دکتری آلمان

به‌منظور اخذ پذیرش در مقطع دکتری در آلمان، دانشجویان باید چندین مرحله را طی کنند؛ ازجمله:

1. انتخاب برنامه دکتری: ابتدا باید مشخص کنید که در کدام رشته تخصصی تحصیل خواهید کرد و از بین دکتری سنتی یا ساختاریافته، کدام برایتان مناسب‌تر خواهد بود.
2. پیداکردن استاد راهنما (Supervisor): در اکثر مواقع برای پذیرش در دکتری سنتی، باید استاد راهنما پیدا کنید که به موضوع پژوهشی شما علاقه‌مند باشد و بتواند به‌عنوان سرپرست درکنارتان حضور پیدا کند. با ارسال ایمیل و مدارک به استادان در دانشگاه‌های مختلف آلمان، باید از آنان درخواست همکاری کنید.
3. ارائه پروپوزال پژوهشی: در بیشتر اوقات، برای پذیرش در دکتری باید پروپوزال تحقیقاتی جامعی ارائه دهید که موضوع پژوهش شما و اهمیت آن و روش‌های پژوهشی را توضیح دهد. این پروپوزال باید با علاقه‌مندی‌های استاد راهنمای انتخابی‌تان هم‌سو باشد.
4. مدارک لازم برای پذیرش: در این مرحله، باید تمامی مدارک موردنیاز برای تحصیل در مقطع دکتری در آلمان را گردآوری و آن‌ها را به‌طور کامل برای دانشگاه ارسال کنید.
5. ارزیابی مدارک: بعد از ارسال مدارک، دانشگاه آن‌ها را ارزیابی و در‌صورت تایید، نامه پذیرش را برای شما ارسال می‌‌کند.
6. درخواست ویزای تحصیلی: پس از اخذ پذیرش، باید برای ویزای تحصیلی آلمان درخواست دهید.
7. ثبت‌نام در دانشگاه: پس از ورود به آلمان، باید به دانشگاه خود مراجعه کنید و فرایند ثبت‌نام نهایی را انجام دهید.
8. شروع پژوهش و دوره دکتری: پس از ثبت‌نام، می‌توانید پژوهش خود را شروع و روی پروژه‌تان کار کنید. این فرایند معمولا ۲ تا ۶ سال طول می‌کشد.

هزینه تحصیل دکتری در آلمان چقدر است؟

هزینه‌های تحصیل در مقطع دکتری در آلمان به چندین بخش تقسیم می‌شود که در جدول زیر، به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هزینه تحصیل در آلمان،‌ این مطلب را بخوانید.

تحصیل در مقطع دکتری آلمان بدون مدرک زبان

تحصیل در مقطع دکتری آلمان بدون داشتن مدرک زبان انگلیسی یا آلمانی امکان‌پذیر نیست. دانشجویان برای تحصیل مقطع دکتری به‌دلیل داشتن پیچیدگی‌های بیشتر در روند آموزش و دروس، به داشتن مدرک زبان آلمانی C1 یا انگلیسی آیلتس ۷ نیاز خواهند داشت. توجه کنید که اگر مدرک تحصیلی قبلی خود را در آلمان گرفته باشید، به ارائه مدرک زبان نیازی نخواهید داشت.

تحصیل رایگان دکتری در آلمان

تحصیل در مقطع دکتری در آلمان برای دانشجویان بین‌المللی در بیشتر دانشگاه‌های دولتی رایگان است. اکثر دانشگاه‌های آلمان برای رشته‌های دکتری شهریه‌ای دریافت نمی‌کنند؛ هرچند دانشجویان ممکن است بابت هزینه‌های اداری بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ یورو برای هر ترم پرداخت کنند. همچنین، دانشجویان می‌تواند از انواع بورسیه‌ها برای تحصیل رایگان دکتری در آلمان بهره‌مند شوند.

بورسیه های تحصیلی مقطع دکتری در آلمان

برخی از بورسیه‌های تحصیلی برتر در مقطع دکتری آلمان بدین‌شرح‌اند:

بورسیه DAAD Research

• میزان کمک مالی: کمک‌هزینه ماهانه ۱۳۰۰یورویی به‌همراه پوشش بیمه درمانی و هزینه‌های سفر و سایر هزینه‌های جانبی
• دانشگاه‌های ارائه‌دهنده: دانشگاه‌های دولتی آلمان
• توضیحات: این بورسیه معمولا برای ۱ تا ۳ سال به دانشجویان بین‌المللی با عملکرد علمی برجسته برای تحقیقات در دانشگاه‌های آلمان اعطا می‌شود.

بورسیه Friedrich Ebert Stiftung

• میزان کمک مالی: کمک‌هزینه ماهانه ۱۲۰۰یورویی به‌همراه پوشش بیمه درمانی و هزینه‌های اقامت
• دانشگاه‌های ارائه‌دهنده: تمامی دانشگاه‌های آلمان
• توضیحات: این بورسیه به دانشجویان بین‌المللی کشورهای درحال‌توسعه اعطا می‌شود که در رشته‌های مختلف تحصیل می‌کنند و توانایی‌های علمی و اجتماعی مناسبی دارند.

بورسیه Heinrich Böll Foundation Scholarships

• میزان کمک مالی: کمک‌هزینه ماهانه ۱۳۵۰یورویی به‌همراه پوشش هزینه‌های بیمه و کتاب
• دانشگاه‌های ارائه‌دهنده: اکثر دانشگاه‌های آلمان
• توضیحات: این بورسیه به دانشجویان بااستعدادی تعلق می‌گیرد که به فعالیت‌های اجتماعی و محیط‌زیستی و سیاسی متعهد هستند.

بورسیه Konrad Adenauer Stiftung Scholarships

• میزان کمک مالی: کمک‌هزینه ماهانه ۱۴۰۰یورویی به‌همراه پوشش هزینه‌های سفر و بیمه و برنامه‌های تحقیقاتی
• دانشگاه‌های ارائه‌دهنده: تمامی دانشگاه‌های آلمان
• توضیحات: این بورسیه به آن دسته از دانشجویان دکتری اعطا می‌شود که به کار در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی و حقوق بشر علاقه‌مندند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بورسیه تحصیلی آلمان، این مطلب را بخوانید.

بهترین رشته ها برای تحصیل دکتری در آلمان

براساس اطلاعات وبسایت TopUniversities، بهترین رشته‌ها برای تحصیل در مقطع دکتری در آلمان باتوجه‌به ظرفیت بازار کار بدین‌شرح‌اند:

• مهندسی مکانیک  (Mechanical Engineering): آلمان به‌عنوان یکی از پیش‌گامان صنعت مهندسی مکانیک جهان شناخته می‌شود. دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه فنی مونیخ و دانشگاه فنی آخن از مراکز آموزشی برتر در این رشته هستند.
• مهندسی برق و الکترونیک (Electrical Engineering) : آلمان با داشتن شرکت‌های بزرگ در صنایع الکترونیکی و خودروسازی، کشور مناسبی برای تحقیقات پیشرفته در این زمینه است. دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه فنی مونیخ و دانشگاه فنی برلین ازجمله دانشگاه‌ها معتبر برای این رشته هستند.
• علوم کامپیوتر  (Computer Science): با پیشرفت تکنولوژی و نقش روبه‌افزایش دیجیتال‌سازی، آلمان به یکی از مراکز برجسته برای پژوهش در زمینه علوم کامپیوتر تبدیل شده است. دانشگاه فنی مونیخ و دانشگاه هایدلبرگ جزو دانشگاه‌های برتر در این حوزه هستند.
• فیزیک (Physics): آلمان تاریخچه‌ای طولانی در تحقیقات فیزیک دارد و دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه هایدلبرگ و دانشگاه آزاد برلین در این زمینه شهرت جهانی دارند. این کشور به‌ویژه در حوزه‌های فیزیک تجربی و نظری پیشرو است.
• شیمی (Chemistry) : شیمی از دیگر رشته‌های محبوب در آلمان است. دانشگاه‌های مونیخ و گوتینگن و دانشگاه فنی درسدن از دانشگاه‌های مشهور در این رشته محسوب می‌شوند.
• زیست‌شناسی و علوم زیستی (Biology and Life Sciences) : باتوجه‌به حضور شرکت‌های بیوتکنولوژی و پژوهشگاه‌های بزرگ زیست‌شناسی، آلمان کشور مناسبی برای تحقیقات دکتری در رشته علوم زیستی است. دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و دانشگاه توبینگن جزو مراکز برتر برای تحصیل در این رشته‌ها هستند.
• علوم محیط‌زیست (Environmental Science): آلمان با تاکید زیاد بر محیط‌زیست و انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌عنوان مقصدی عالی برای تحقیقات دکتری در این رشته شناخته می‌شود. دانشگاه فرایبورگ و دانشگاه گوتینگن در این زمینه پیشرو هستند.
• ریاضیات  (Mathematics): آلمان یکی از مراکز مهم پژوهش ریاضی در جهان است و دانشگاه‌های بزرگی مانند دانشگاه فنی برلین و دانشگاه بن در این حوزه به‌طور گسترده فعالیت می‌کنند.
• روان‌شناسی (Psychology) : با امکانات پیشرفته در حوزه‌های مختلف روان‌شناسی، آلمان مقصدی مناسب برای تحقیقات در این رشته است. دانشگاه فرایبورگ و دانشگاه لایپزیگ از بهترین‌ها در این زمینه هستند.
• اقتصاد  (Economics): آلمان بهترین اقتصاد را در میان کشورهای اروپایی دارد و این امر به‌دلیل مراکز دانشگاهی متفاوت با سطح علمی به‌روز است. مراکزی مانند مدرسه اقتصاد و مدیریت دانشگاه هومبولت برلین و دانشگاه مونیخ از دانشگاه‌های معتبر برای تحصیل در رشته اقتصاد هستند.

بهترین دانشگاه ها برای تحصیل دکتری در آلمان

بر‌اساس اطلاعات وب‌سایت معتبر TopUniversities، بهترین دانشگاه‌های آلمان برای تحصیل در مقطع دکتری عبارت‌اند از:

دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ  (Ludwig Maximilian University of Munich)

این دانشگاه یکی از دانشگاه‌های دولتی برتر آلمان شناخته می‌شود که در سال ۱۴۷۲م تاسیس شده است. دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان در رشته‌هایی مانند علوم طبیعی و پزشکی و علوم انسانی شهرت جهانی دارد. رشته‌های دکتری این دانشگاه به‌ویژه علوم پایه و زیست‌شناسی شناخته‌شده هستند. دانشگاه یادشده رتبه پنجاه‌ونهم را در بین دانشگاه‌های معتبر جهان کسب کرده است. تحصیل در این دانشگاه در مقطع دکتری رایگان است و دانشجویان هر ترم فقط ۱۵۰ یورو باید بابت هزینه‌های اداری پرداخت کنند.

دانشگاه فنی مونیخ  (Technical University of Munich)

در فهرست رتبه‌بندی دانشگاه‌های معتبر دنیا، این دانشگاه رده بیست‌وهفتم را به‌دست آورده است و جزو مراکز آموزشی دولتی برتر آلمان محسوب می‌شود. دانشگاه فنی مونیخ که در سال ۱۸۶۸ بنیان نهاده شده است، در زمینه‌های مهندسی و علوم کامپیوتر و علوم زیستی در سراسر جهان مشهور است. مهندسی برق و مهندسی مکانیک جزو رشته‌های تحصیلی پرطرفدار دانشگاه مذکور در مقطع دکتری هستند. بسیاری از پروژه‌های دکتری دانشگاه فنی مونیخ با همکاری صنایع بزرگ آلمان انجام می‌شوند. تحصیل مقطع دکتری در این دانشگاه رایگان است؛ ولی دانشجویان موظف‌اند تا هر ترم نزدیک به ۳۰۰ یورو بابت هزینه‌های اداری بپردازند.

دانشگاه هایدلبرگ  (Heidelberg University)

دانشگاه هایدلبرگ قدیمی‌ترین دانشگاه آلمان است که کارش را از سال ۱۳۸۶م آغاز کرده است. این دانشگاه دولتی در رده‌بندی دانشگاه‌های معتبر دنیا رتبه هشتادوچهارم را ازآن خود کرده است. دانشگاه هایدلبرگ برای تحصیل در رشته‌های پزشکی و فیزیک و علوم زیستی شهرت جهانی دارد. این دانشگاه به تحقیقات بین‌رشته‌ای و همکاری‌های بین‌المللی در رشته‌های دکتری معروف است. دانشجویان برای تحصیل در مقطع دکتری دانشگاه هایدلبرگ، هر ترم فقط ۱۷۰ تا ۳۰۰ یورو بابت هزینه‌های اداری پرداخت می‌کنند.

دانشگاه فنی آخن  (RWTH Aachen University)

دانشگاه آخن جزو دانشگاه‌های دولتی برتر اروپا برای تحصیل مهندسی است و در میان دانشگاه‌های معتبر دنیا، بر جایگاه نودونهم تکیه زده است. این دانشگاه در سال ۱۸۷۰ تاسیس شده است و به‌دلیل ارائه رشته‌هایی مانند مهندسی مکانیک و برق و علوم کامپیوتر شهرت دارد. دانشجویان دکتری دانشگاه فنی آخن اغلب در پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته با همکاری شرکت‌های صنعتی شرکت می‌کنند. تحصیل در مقطع دکتری دانشگاه یادشده رایگان است و دانشجویان هر ترم، تنها مبلغ ۳۰۰ یورو را بابت هزینه‌های اداری می‌پردازند.

دانشگاه هومبولت برلین  (Humboldt University of Berlin)

دانشگاه دولتی هومبولت برلین کارش را از سال ۱۸۱۰ آغاز کرده است و در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی و علوم طبیعی جزو دانشگاه‌های مشهور آلمان محسوب می‌‌شود. در بین دانشگاه‌های مطرح دنیا، این دانشگاه رتبه صدوبیست‌وششم را کسب کرده است. رشته‌های تاریخ و فلسفه و علوم سیاسی دانشگاه هومبولت برلین در مقطع دکتری در سراسر جهان شناخته‌شده‌اند. تحصیل مقطع دکتری در این دانشگاه رایگان است و دانشجویان هر ترم تقریبا ۳۱۵ یورو بابت هزینه‌های اداری پرداخت می‌کنند.

دانشگاه فرایبورگ  (University of Freiburg)

این دانشگاه دولتی در سال ۱۴۵۷م تاسیس شده و رتبه دویست‌ودوازدهم را در بین دانشگاه‌های برتر دنیا ازآن خود کرده است. دانشگاه فرایبورگ در رشته‌های زیست‌شناسی و علوم محیطی و مهندسی ازجمله دانشگاه‌های معتبر آلمان است. رشته‌های دکتری این دانشگاه به‌دلیل تمرکز بر تحقیقات زیست‌محیطی و بیوتکنولوژی مشهور‌ند. هزینه تحصیل در دانشگاه فرایبورگ در مقطع دکتری رایگان است و دانشجویان موظف‌اند تا هر ترم حدود ۱۵۵ یورو بابت هزینه‌های اداری پرداخت کنند.

دانشگاه آزاد برلین (Free University of Berlin)

این دانشگاه دولتی که رده نودوهفتم را در میان دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرده است‌، در سال ۱۹۴۸ بنیان نهاده شده و ازجمله مراکز برجسته تحصیلات عالی در آلمان شناخته می‌شود. دانشگاه آزاد برلین در رشته‌های علوم اجتماعی و علوم سیاسی و زبان‌شناسی جزو دانشگاه‌های معتبر آلمان به‌شمار می‌آید‌. رشته‌های دکتری این دانشگاه بیشتر روی تحقیقات آکادمیک و بین‌المللی متمرکزند. هزینه تحصیل در مقطع دکتری دانشگاه آزاد برلین رایگان است؛ ولی دانشجویان باید هر ترم تقریبا ۳۴۰ یورو بابت هزینه‌های اداری بپردازند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دانشگاه های آلمان، این مطلب را بخوانید.

مهلت ثبت نام در مقطع دکتری در آلمان

دانشگاه‌های آلمان در سال فقط در ۲ نوبت دانشجویان را پذیرش می‌کنند: ترم تابستانه از ۱۱‌اسفند تا اواسط مردادماه )ماه مارس تا ماه آگوست( و ترم پاییزه از اواسط فروردین‌ماه تا اواسط شهریورماه (ماه آوریل تا ماه سپتامبر).

اخذ ویزا برای تحصیل دکتری در آلمان

اخذ ویزا برای تحصیل دکتری در آلمان نیازمند داشتن چند پیش‌نیاز است که در‌ادامه، به آن‌ها اشاره می‌کنیم. به‌منظور دریافت ویزای دکتری آلمان، ابتدا باید نامه پذیرش رسمی از دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی یا استاد راهنما (Supervisor) دریافت کرده باشید که تایید کند در یکی از رشته‌های دکتری پذیرفته شده‌اید. این نامه باید شامل اطلاعات کامل درباره پروژه تحقیقاتی یا رشته دکتری شما باشد.

اثبات توانایی مالی برای تامین هزینه‌های زندگی نیز یکی دیگر از پیش‌نیازهای دریافت ویزای تحصیلی در مقطع دکتری آلمان است. مبلغ نامه تمکن مالی معمولا حدود ۱۱هزار و ۲۰۸ یورو در سال برآورد می‌شود. همچنین بسته به رشته تحصیلی و زبان تدریس (آلمانی یا انگلیسی)، باید مهارت خود در یکی از زبان‌ها را اثبات کنید. ارائه مدرک آیلتس یا تافل معمولا برای دوره‌های انگلیسی‌زبان و مدارکی مانند TestDaF یا DSH برای دوره‌های آلمانی‌زبان ضروری است.

 شرایط کار حین تحصیل در مقطع دکتری در آلمان

دانشجویان دکتری در آلمان می‌توانند هم‌زمان با تحصیل هفته‌ای ۲۰ تا ۳۰ ساعت پاره‌وقت کار و از این طریق بخشی از هزینه‌های زندگی‌شان را تامین کنند. این نوع کارها شامل فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با پایان‌نامه و تدریس یا کمک به پروژه‌های دانشگاهی است. بسیاری از دانشجویان دکتری در آلمان به‌عنوان دستیار پژوهشی(Wissenschaftlicher Mitarbeiter)  یا دستیار آموزشی (Wissenschaftliche Hilfskraft) در دانشگاه‌ها یا موسسه‌های پژوهشی مشغول کار می‌شوند.

 اقامت در آلمان پس از تحصیل در مقطع دکتری

پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌های آلمان، فارغ‌التحصیلان حق دارند حداکثر برای ۱۸ ماه در آلمان بمانند تا کار پیدا کنند و استخدام شوند. پس از ۴ سال کارکردن، آنان می‌توانند برای اخذ اقامت دائم درخواست دهند. علاوه‌براین، می‌توانند در رشته‌های پسادکتری ادامه‌تحصیل دهند و اقامتشان را تمدید کنند.

 مزایای تحصیل دکتری در آلمان

برخی از مزایای تحصیل دکتری در آلمان عبارت‌اند از:

سیستم آموزشی به‌روز

آلمان میزبان برخی از دانشگاه‌های معتبر جهان است که با استانداردهای علمی و امکانات تحقیقاتی عالی خود شناخته می‌شوند. ادامه‌تحصیل در مقطع دکتری در این کشور به‌معنای حضور در محیط علمی برتر و دسترسی به امکانات تحقیقاتی پیشرفته و فناوری‌های نوین است.

فرصت‌های تامین مالی

یکی از مزایای اصلی ادامه‌تحصیل دکتری در آلمان، وجود فرصت‌های تامین مالی است. بسیاری از موسسه‌های دولتی و خصوصی بورسیه‌ها و کمک‌های تحقیقاتی به دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌دهند.

محیط بین‌المللی

آلمان جامعه بین‌المللی بزرگی دارد و در بسیاری از دانشگاه‌ها، رشته‌ها به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. این یعنی می‌توانید دوره دکتری خود را در آلمان بدون نیاز به یادگیری زبان آلمانی ادامه دهید. تحصیل در محیطی بین‌المللی شما را در‌معرض طیف متنوعی از فرهنگ‌ها و دیدگاه‌ها قرار می‌دهد و تجربه تحصیلتان را غنی‌تر می‌کند.

چشم‌انداز شغلی

دریافت مدرک دکتری از آلمان می‌تواند فرصت‌های شغلی فراوانی برای شما فراهم کند. بازار کار این کشور پررونق است و بسیاری از شرکت‌های چندملیتی در آنجا دفتر مرکزی دارند. پس از اتمام دوره دکتری‌، می‌توانید در آلمان بمانید و در دانشگاه یا صنعت مشغول کار شوید یا مهارت و تخصص خود را به کشور دیگری ببرید.

کیفیت زندگی

آلمان به‌‌دلیل کیفیت زندگی مناسب و سیستم درمانی عالی و مزایای اجتماعی منحصربه‌فرد خود شناخته شده است. به‌عنوان دانشجوی دکتری، به بسیاری از این مزایا از‌جمله مراقبت‌های بهداشتی و مسکن یارانه‌ای و تعادل مطلوب بین کار و زندگی دسترسی خواهید داشت.

هزینه مقرون‌به‌صرفه زندگی

هزینه زندگی در آلمان نسبتا ارزان‌تر از سایر کشورهای اروپایی است و دانشجویان می‌توانند از مسکن یارانه‌ای و حمل‌ونقل عمومی تخفیف‌دار و تخفیف‌های دانشجویی در موزه‌ها و تئاترها و سایر جاذبه‌های فرهنگی بهره‌مند شوند.

معایب تحصیل دکتری در آلمان

رقابت تنگاتنگ برای پذیرش

به‌دلیل شهرت دانشگاه‌های آلمان و سیستم آموزش پیشرفته آن‌ها، تعداد زیادی از دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در مقطع دکتری در این کشور درخواست می‌دهند و این امر می‌تواند پذیرش شما در دانشگاه را با مشکل همراه کند.

شرایط پذیرش سخت‌گیرانه

دانشگاه‌های آلمانی معمولا شرایط پذیرش بسیار سخت‌گیرانه‌ای دارند. در این دانشگاه‌ها، از دانشجویان انتظار می‌رود که سوابق تحصیلی مناسب و پیشنهاد پژوهشی قوی داشته و به زبان آلمانی یا انگلیسی مسلط باشند.

مراحل سخت اداری

سیستم اداری آلمان ممکن است برای دانشجویان بین‌المللی پیچیده و زمان‌بر باشد.

جمع‌بندی

تحصیل دکتری در آلمان می‌تواند آینده شغلی دانشجویان را تامین کند. برای تحصیل در این مقطع در دانشگاه‌های آلمان، باید به زبان انگلیسی یا آلمان تسلط داشته باشید. نمره آیلتس موردنیاز برای این کار ۷ است. در برخی از رشته‌ها که به زبان آلمانی تدریس می‌شوند، باید سطح C1 یا C2 داشته باشید. دانشگاه‌های دولتی آلمان معمولا رایگان هستند و تنها هزینه‌ای ناچیز بابت امور اداری از دانشجویان دریافت می‌کنند. دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی نیز می‌توانند بورسیه دریافت کنند. دانشجویان ۲۶ تا ۳۵ساله بخت بیشتری برای تحصیل در این مقطع تحصیلی دارند.