تحصیل دکتری در فرانسه

• شروع مطالعه
• سوالات متداول
• لینک های مرتبط
• مجله بالدانو

دوره دکتری در فرانسه

دوره دکتری در فرانسه حدود سه تا چهار سال به طول می‌انجامد و بر تحقیق و پژوهش در حوزه‌ای تخصصی متمرکز است. دانشجویان زیرنظر یک یا چند استاد راهنما تحقیقات خود را پیش می‌برند. همچنین، در پایان دوره دکتری دانشجویان باید پایان‌‌نامه تحقیقاتی ارائه دهند.

تحصیل رشته‌های دوره دکتری در دانشگاه‌های این کشور به دو زبان انگلیسی و فرانسوی امکان‌پذیر است. با داشتن مدرک زبان انگلیسی امکان تحصیل در رشته‌های مختلف به زبان انگلیسی وجود دارد؛ با‌این‌‌حال برای زندگی و کار در این کشور، تسلط به زبان فرانسوی لازم است. دانشجویان مقطع دکتری پس‌از اتمام دوره تحصیل خود در این کشور، می‌توانند ویزای کاری دریافت کنند و پس‌از سه تا پنج سال زندگی در فرانسه، برای دریافت اقامت دائم درخواست دهند.

شرایط تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه

هریک از دانشگاه‌های فرانسه ممکن است برای پذیرش دانشجویان شرایط خاصی را در نظر بگیرند؛ اما به‌طور کلی تمام دانشگاه‌ها رزومه تحصیلی، قبولی در آزمون ورودی، شرایط سنی، مدرک زبان و تمکن مالی را بررسی می‌کنند. برای اطلاع دقیق از شرایط تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه، می‌توانید با دانشگاه مدنظرتان در ارتباط باشید. 

رزومه تحصیلی

برای تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه، رزومه تحصیلی (CV) نقش مهمی ایفا می‌کند. در رزومه تحصیلی باید معدل مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و ریزنمره‌های مقاطع تحصیلی قبلی ذکر شود. داشتن مقاله‌های منتشر‌شده در مجله‌های معتبر علمی و سوابق پژوهشی درخشان نیز در رزومه تحصیلی تاثیرگذار است. در رزومه تحصیلی خود، تمامی تجربه‌‌های کاری یا پژوهشی مرتبط با رشته تحصیلی باید به‌طور واضح ذکر شوند.

قبولی در آزمون

در اغلب مواقع، برای ورود به مقطع دکتری در فرانسه به قبولی در آزمون خاصی نیازی نیست. باوجوداین، پذیرش بیشتر بر‌اساس ارزیابی مستقیم سوابق تحصیلی و پروژه‌های تحقیقاتی پیشنهادی و مهارت‌های زبان صورت می‌گیرد. برخی دانشگاه‌ها نیز ممکن است از شما بخواهند که در آزمون‌های ورودی یا در مصاحبه‌های مرتبط با پروژه تحقیقاتی شرکت کنید.

شرایط سنی

برای ورود به مقطع دکتری در فرانسه، معمولا محدودیت سنی خاصی وجود ندارد؛ با‌این‌حال، سن مناسب برای شروع دکتری معمولا بین ۲۵ تا ۳۵ سال است. نداشتن وقفه تحصیلی نیز احتمال دریافت ویزا را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، بهتر است پس‌از اتمام دوره کارشناسی ارشد، برای تحصیل در مقطع دکتری درخواست دهید. 

مدرک زبان

در دانشگاه‌های فرانسه، رشته‌های مقطع دکتری به دو زبان فرانسوی و انگلیسی تدریس می‌‌شوند و براساس رشته انتخابی، باید مدرک زبان مرتبط با آن را در اختیار دانشگاه قرار دهید. مدرک زبان مورد انتظار بسیاری از دانشگاه‌ها مدرک زبان انگلیسی آیلتس با حداقل نمره ۷ و مدرک زبان فرانسوی در سطح C1 است. 

تمکن مالی

برای دریافت ویزای تحصیلی و پذیرش در مقطع دکتری در فرانسه، دانشجویان بین‌المللی باید نشان دهند که توانایی تامین هزینه‌های زندگی و تحصیل خود را دارند. برای این منظور، باید مدارکی مانند حساب بانکی و بورسیه تحصیلی یا مدارک مربوط به حامی مالی خود را ارائه دهند. مقدار دقیق تمکن مالی بر‌اساس رشته و شهر محل تحصیل و دانشگاه ممکن است متفاوت باشد و سالانه حدود ۹ هزار تا ۱۲ هزار یورو تخمین زده می‌شود. میزان تمکن مالی برای شهریه دانشگاه با توجه به رشته و دانشگاه محل تحصیل متغیر است.

 مدارک لازم برای تحصیل دکتری در فرانسه

تهیه و آماده‌سازی مدارک بخش مهمی از فرایند اخذ پذیرش از دانشگاه‌های فرانسه و دریافت ویزای تحصیلی است. نوع دقیق مدارک در هر رشته ممکن است تا حدودی با دیگری متفاوت باشد. فراموش نکنید که تمامی مدارک باید به زبان‌های انگلیسی یا فرانسه ترجمه شده باشند.

مدارک لازم برای تحصیل دکتری در فرانسه عبارت‌اند از: 

• مدرک کارشناسی ارشد
• ریزنمره‌های مقطع تحصیلی قبلی
• پروپوزال تحقیقاتی
• رزومه (CV)
• مدرک زبان فرانسوی در سطح C1 یا مدرک آیلتس زبان انگلیسی با حداقل نمره ۷
• توصیه‌نامه از دو یا سه استاد
• انگیزه‌نامه 
• تمکن مالی (سالانه حدود ۹ هزار تا ۱۲ هزار یورو)
• تمکن مالی شهریه دانشگاه (متغیر)
• گذرنامه با حداقل شش ماه اعتبار

مراحل اخذ پذیرش در مقطع دکتری فرانسه

1. اولین و مهم‌ترین مرحله برای تحصیل دکتری در فرانسه، پیدا‌کردن استاد راهنما است. با ارسال ایمیل به استادان و معرفی خود، علاقه‌مندی‌تان به پروژه‌های آنان را بیان و پروپوزال تحقیقاتی و رزومه خود را برایشان ارسال کنید.
2. بعد‌از یافتن استاد راهنما، برنامه دکتری مناسب را در یکی از دانشگاه‌های فرانسه پیدا کنید.
3. پس‌از انتخاب دانشگاه، مدارک خود را باید ازطریق سامانه پذیرش آنلاین دانشگاه ثبت کنید. برخی دانشگاه‌ها ازطریق سیستم‌های مرکزی مانند Campus France درخواست‌ها را بررسی می‌کنند.
4. مدارک مورد نیاز را همراه با درخواست خود ارسال و هزینه‌ پردازش درخواست را پرداخت کنید.
5. درصورت نیاز، در آزمون ورودی دانشگاه یا مصاحبه با استاد راهنما شرکت کنید. در این مصاحبه، توانایی‌های پژوهشی و آمادگی شما برای انجام پروژه دکتری بررسی می‌شود.
6. درصورت تایید درخواست، برایتان نامه پذیرش ارسال می‌شود. 
7. با در دست داشتن نامه پذیرش، از سفارت فرانسه وقت مصاحبه بگیرید و برای دریافت ویزای تحصیلی اقدام کنید. 

هزینه تحصیل دکتری در فرانسه چقدر است؟

هزینه تحصیل دکتری در فرانسه برای دانشجویان بین‌المللی و بومی یکسان است؛ اما مقدار آن براساس خصوصی یا دولتی بودن دانشگاه ممکن است متفاوت باشد. شهریه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی برای هر ترم حدود ۴۰۰ یورو و در دانشگاه‌های خصوصی بین ۳ هزار تا ۱۰ هزار یورو در سال است. 

یکی از هزینه‌های مهم برای دانشجویان بین‌المللی، هزینه‌های زندگی مانند مسکن و خورد‌و‌خوراک و حمل‌و‌نقل است. زندگی در شهرهای بزرگ مانند پاریس گران‌تر از شهرهای کوچک‌تر است. به‌طور کلی، میانگین هزینه‌های زندگی هر نفر بدون در‌نظر‌گرفتن هزینه مسکن در کشور فرانسه، ماهانه حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو است. 

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هزینه تحصیل در فرانسه، این مطلب را بخوانید.

تحصیل در مقطع دکتری فرانسه بدون مدرک زبان

برای تحصیل مقطع دکتری در فرانسه، باید مدارک مورد نیاز دانشگاه را ارائه دهید؛ زیرا بدون داشتن مدرک زبان، احتمال دریافت ویزا و پذیرش کاهش می‌یابد. باوجوداین، در شرایط خاص زیر ممکن است بتوان بدون مدرک زبان پذیرش گرفت:

• اگر دانشجویان قبلا در فرانسه زندگی یا تحصیل کرده باشند و توانایی‌شان در مکالمه و نوشتن به زبان فرانسوی از‌طریق تجربه یا مصاحبه با استادان تایید شود، ممکن است به ارائه مدرک زبان نیازی نداشته باشند.
• برخی دانشگاه‌ها به دانشجویانی که دوره کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه‌های کشورهای انگلیسی‌‌زبان به اتمام رسانده‌اند، اجازه می‌دهند بدون ارائه مدرک زبان تحصیل کنند. 
• در بعضی از دانشگاه‌ها به‌جای دریافت مدرک زبان، دانشجویان باید در آزمون‌‌های داخلی یا مصاحبه شرکت کنند تا میزان تسلط آن‌ها به زبان انگلیسی یا فرانسوی سنجیده شود. 
• یکی دیگر از راه‌های تحصیل در مقطع دکتری فرانسه بدون مدرک زبان، گذراندن دوره‌های زبان در کالج و سپس ورود به دانشگاه برای تحصیل در مقطع دکتری است.

تحصیل رایگان دکتری در فرانسه

دانشجویان با دریافت بورسیه تحصیلی فول فاند می‌توانند در مقطع دکتری فرانسه به‌رایگان تحصیل کنند. دانشجویان بین‌المللی با داشتن مدرک زبان فرانسوی و رزومه تحصیلی مرتبط با رشته‌ تحصیلی‌، می‌توانند برای دریافت بورسیه فول فاند اقدام کنند؛ در‌غیر‌این‌صورت برای تحصیل در دانشگاه‌های فرانسه باید شهریه پرداخت کنند. بااین‌همه، شهریه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی حدود ۴۰۰ یورو برای هر ترم و کمتر از دانشگاه‌های خصوصی است.

بورسیه های تحصیلی مقطع دکتری در فرانسه

در مقطع دکتری بورسیه‌های تحصیلی متعددی برای دانشجویان در نظر گرفته شده‌اند که بخش یا تمام شهریه تحصیل را پوشش می‌دهند. برخی از بورسیه‌های تحصیلی شامل کمک‌هزینه زندگی هستند که به دانشجویان در تامین هزینه‌های زندگی کمک می‌کنند.

ازجمله بورسیه های تحصیلی مقطع دکتری در فرانسه می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

• فلوشیپ اقامتی IRCAM: این فلوشیپ برای هنرمندان در تمامی رشته‌ها در نظر گرفته شده و ارزش آن حداکثر ۱۲۰۰ یورو در ماه است. 
• بورسیه شاتوبریانت: دانشجویان مقطع دکتری در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی می‌توانند از بورسیه شاتوبریانت استفاده کنند. سقف این بورسیه ماهانه ۱۵۰۰ یورو است. 
• بورسیه دانشگاه پاریس ساکلی: این بورسیه به دانشجویان مقطع دکتری در تمامی رشته‌ها تعلق می‌گیرد. مبلغ بورسیه دانشگاه پاریس ساکلی سالانه حدود ۱۰ هزار یورو است. 
• بورسیه CIMI: این بورسیه برای دانشجویان مقطع دکتری رشته‌های ریاضی و کامپیوتر در نظر گرفته شده است و برای سه سال تحصیلی پرداخت می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورسیه تحصیلی فرانسه، این مطلب را بخوانید.

بهترین رشته ها برای تحصیل دکتری در فرانسه

براساس اطلاعات موجود در وبسایت TopUniversities، بهترین رشته ها برای تحصیل دکتری در فرانسه با درنظرگرفتن فرصت‌های بورسیه برای آن‌ها و تقاضای دانشجویان عبارت‌اند از:

•  علوم و فناوری‌های کوانتومی
• اقتصاد
• مهندسی مکانیک و انرژی
• جامعه‌شناسی
• فیزیک
• علوم سیاسی
• ریاضی
• زیست‌شناسی و شیمی
• مدیریت بازرگانی
• علوم داده و هوش مصنوعی

بهترین دانشگاه ها برای تحصیل دکتری در فرانسه

براساس رتبه‌بندی جهانی QS و با در‌نظر‌گرفتن سطح علمی و کیفیت آموزشی، بهترین دانشگاه‌ ها برای تحصیل دکتری در فرانسه به شرح زیر هستند:

دانشگاه PSL

دانشگاه PSL ازلحاظ کیفیت آموزش و پژوهش در بین دانشگاه‌های معتبر دنیا قرار دارد و در مقطع دکتری طیف گسترده‌ای از رشته‌های تحصیلی را ارائه می‌دهد. ازجمله رشته‌های ارائه‌شده در مقطع دکتری این دانشگاه می‌توان به مهندسی،‌ هنر و معماری، علوم اجتماعی، ریاضیات و علوم فیزیک اشاره کرد. شهریه سالانه تحصیل در دانشگاه PSL حدود ۳۸۰ تا ۵۰۰ یورو است. 

دانشگاه پلی‌تکنیک پاریس (École Polytechnique)

دانشگاه پلی‌تکنیک پاریس یکی از دانشگاه‌های علوم و مهندسی برتر در فرانسه و حتی جهان است. این دانشگاه از گزینه‌های ایدئال برای تحصیل در مقطع دکتری فرانسه در رشته‌های فنی و مهندسی به‌حساب می‌آید. برخی از رشته‌های دانشگاه پلی‌تکنیک پاریس در مقطع دکتری علوم کامپیوتر، هوش مصنوعی، مهندسی برق و علوم داده هستند. شهریه سالانه تحصیل در این دانشگاه حدود ۴۰۰ تا ۸۰۰ یورو برآورد می‌شود. 

دانشگاه سوربن (Sorbonne University)

دانشگاه سوربن یکی از دانشگاه‌های معتبر و قدیمی فرانسه است که به‌دلیل نقش مهم خود در حوزه‌های مختلف آموزشی و پژوهشی مشهور است. سوربن رشته‌های مختلفی را در زمینه‌های علوم انسانی، علوم طبیعی، مهندسی و پزشکی در مقطع دکتری ارائه می‌دهد. شهریه سالانه تحصیل در این دانشگاه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ یورو است. 

دانشگاه اکول نرمال سوپریور (École Normale Supérieure de Lyon)

دانشگاه اکول نرمال سوپریور یکی از دانشگاه‌های معتبر آموزش عالی در فرانسه است که انواع رشته‌های فلسفه، ادبیات، فیزیک، علوم کامپیوتر و زیست‌شناسی را ارائه می‌دهد. شهریه سالانه تحصیل دکتری در این دانشگاه حدود ۳۸۰ تا ۴۰۰ یورو است.

دانشگاه پانتئون پاریس (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne)

دانشگاه پانتئون پاریس یکی دیگر از دانشگاه‌های برتر فرانسه است که به کیفیت آموزشی مطلوبش، به‌خصوص در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی شهرت دارد. در این دانشگاه، رشته‌هایی مانند اقتصاد، حقوق، مدیریت، تاریخ و فلسفه تدریس می‌شوند. شهریه سالانه تحصیل در دانشگاه پانتئون پاریس حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ یورو است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دانشگاه های فرانسه، این مطلب را بخوانید.

مهلت ثبت نام در مقطع دکتری در فرانسه

مهلت ثبت‌ نام در مقطع دکتری در فرانسه براساس دانشگاه و رشته ممکن است متفاوت باشد. به‌طور کلی، مهلت ثبت‌نام مقطع دکتری برای ترم پاییز از اواسط بهمن تا اواسط خرداد (ژانویه تا می) و برای ترم بهار از اواسط مهر تا اواسط آذر (اکتبر تا نوامبر) است. برای اطلاع دقیق از مهلت ثبت‌نام، بهتر است با استاد راهنما و دانشگاه مدنظرتان در ارتباط باشید. 

اخذ ویزا برای تحصیل دکتری در فرانسه

تحصیل دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل مقطع دکتری در کشور فرانسه باید ویزای تحصیلی دریافت کنند. این ویزا از نوع بلندمدت است و دانشجویان پس‌از اتمام اعتبار، می‌توانند ویزایشان را تمدید کنند.

مدارک لازم برای دریافت ویزای تحصیلی فرانسه از این قرارند:

• مدرک زبان فرانسوی در سطح C1 یا مدرک زبان انگلیسی آیلتس با حداقل نمره ۷
• تکمیل فرم درخواست ویزا
• نامه پذیرش دانشگاه
• دو قطعه عکس پاسپورتی
• گذرنامه معتبر
• گواهی تمکن مالی (۹ هزار تا ۱۲ هزار یورو)
• گواهی تمکن مالی شهریه دانشگاه (متغیر)
• رزرو بلیط هواپیما
• بیمه درمانی با حداقل پوشش ۳۰ هزار یورو
• رسید پرداخت هزینه ویزا (۵۰ تا ۱۰۰ یورو)
• مدارک مربوط به محل اقامت در طول تحصیل

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اخذ ویزای تحصیلی فرانسه، این مطلب را بخوانید.

شرایط کار حین تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه

دانشجویان مقطع دکتری حین تحصیل می‌توانند حداکثر ۲۰ ساعت در هفته پاره‌وقت کار کنند. گفتنی است که در بازه زمانی تعطیلات، محدودیتی درزمینه ساعت کاری وجود ندارد. میانگین حقوق مشاغل پاره‌وقت در فرانسه ساعتی ۱۰ تا ۱۲ یورو است.

بسیاری از دانشجویان دکتری در فرانسه به‌عنوان پژوهشگر یا استاد راهنما در پروژه‌های تحقیقاتی و آموزشی دانشگاه‌ها مشغول کار می‌شوند. این کارها می‌تواند شامل تدریس و مشاوره به دانشجویان مقاطع پایین‌تر یا شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی باشد. برخی دیگر از دانشجویان دکتری در فرانسه قرارداد دکتری دارند که امکان کار به‌عنوان پژوهشگر را در کنار تحصیل برای آنان فراهم می‌کند. حقوق این قرارداد‌ها معمولا بین ۱۲۰۰ تا ۲ هزار یورو در ماه است.

اقامت در فرانسه پس از تحصیل در مقطع دکتری

دانشجویان دکتری بعد‌از اتمام دوره تحصیل، می‌توانند ویزای جست‌و‌جوی کار دریافت کنند که به آنان امکان می‌دهد تا دوازده ماه در این کشور اقامت کنند و به‌دنبال شغل مرتبط با رشته‌شان بگردند. پس‌از دریافت ویزای کاری نیز، آنان می‌توانند به‌طور قانونی در فرانسه زندگی کنند. 

گزینه‌های دیگری مانند دریافت ویزای کار‌آفرینی و کارت اقامت پژوهشی نیز برای دانشجویان مقطع دکتری وجود دارد. کارت اقامت پژوهشی برای آن دسته از فارغ‌التحصیلان دکتری در نظر گرفته شده است که به‌عنوان پژوهشگر یا استاد دانشگاه در فرانسه فعالیت می‌کنند. مدت‌زمان اعتبار کارت اقامت پژوهشی چهار سال است. برخی از دانشجویان نیز ترجیح می‌دهند که با ویزای تحصیلی در مقطع پسا‌دکتری ادامه‌تحصیل دهند و اقامت دانشجویی خود را تمدید کنند.

پس‌از گذشت سه تا پنج سال زندگی و کار در فرانسه، افراد می‌توانند برای دریافت اقامت دائم و سپس تابعیت این کشور درخواست دهند. 

مزایای تحصیل دکتری در فرانسه

• کیفیت مطلوب پژوهش و آموزش در دانشگاه‌‌های فرانسه
• امکان تحصیل در مقطع دکتری با هزینه بسیار کم
• امکان انجام کار حین تحصیل
• وجود بورسیه‌های متعدد در این مقطع تحصیلی

معایب تحصیل دکتری در فرانسه

• نیاز به یادگیری زبان فرانسوی
• هزینه زندگی نسبتا زیاد در شهرهای بزرگ مانند پاریس
• رقابت زیاد برای پذیرش در دانشگاه ‌های دولتی

جمع‌بندی

دوره تحصیل دکتری در کشور فرانسه حدود سه تا چهار سال است و در پایان دوره، دانشجویان باید پایان‌نامه ارائه دهند. ازجمله شرایط دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجویان می‌توان به رزومه تحصیلی، قبولی در آزمون و مصاحبه، شرایط سنی، مدرک زبان و تمکن مالی اشاره کرد.

شهریه دانشگاه‌های دولتی فرانسه در این مقطع تحصیلی حدود ۴۰۰ یورو برای هر ترم و شهریه دانشگاه‌های خصوصی حدود ۳ هزار تا ۱۰ هزار یورو در سال است. در دانشگاه‌های این کشور، دروس به دو زبان انگلیسی و فرانسوی تدریس می‌شوند و بسیاری از دانشگاه‌ها مدرک زبان فرانسوی در سطح C1 و مدرک زبان انگلیسی آیلتس با حداقل نمره ۷ را می‌پذیرند. دانشجویان دکتری بعد‌از اتمام دوره تحصیل و با پیدا‌کردن کار در این کشور، می‌‌توانند ویزای کاری دریافت کنند و پس‌از گذشت سه تا پنج سال، برای دریافت اقامت دائم فرانسه درخواست دهند.