تحصیل در آلمان

• شروع مطالعه
• سوالات متداول
• لینک های مرتبط
• مجله بالدانو

تحصیل در مدارس آلمان

تحصیل در آلمان از ۶سالگی آغاز می‌شود و تا ۱۸‌سالگی ادامه پیدا می‌کند. دانش‌آموزان از ۶ تا ۱۰سالگی در مقطع ابتدایی و پس‌ازآن در مقطع متوسطه درس می‌خوانند. 

در آلمان، انواع مدارس دولتی و خصوصی و بین‌المللی برای تحصیل دانش‌آموزان در نظر گرفته شده‌اند. بسیاری از مهاجران مدارس ۲زبانه بین‌المللی را انتخاب می‌کنند. مدارس بین‌المللی زیرمجموعه مدارس خصوصی هستند و از دانش‌آموزان شهریه دریافت می‌کنند. 

سال تحصیلی در مدارس آلمان شامل ۲ ترم است و از اواخر ماه آگوست (شهریورماه) شروع می‌شود و تا ماه ژوئن (خردادماه) ادامه می‌یابد. تعطیلات بلندمدت مدارس شامل ۲ هفته تعطیلات کریسمس و ۶ هفته تعطیلات تابستان است. 

برخی از دانش‌آموزان مدارس ایرانی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند. تدریس در این مدارس نیز بر‌مبنای سیستم آموزشی آلمان است؛ اما احتمال دارد برخی از فعالیت‌های فوق‌برنامه در آن‌ها حذف شده باشند. در این نوع مدارس، زبان آلمانی نیز آموزش داده می‌شود.

آن دسته از دانش‌آموزان ایرانی که به زبان آلمانی مسلط نیستند، با تحصیل در مدارس ایرانی می‌توانند زبان خود را تقویت کنند. مدارس ایرانی ویژه دانش‌آموزان ۶ تا ۱۸ سال هستند.

ازجمله مدارس ایرانی واقع در آلمان می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

• مدرسه جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت
• مجتمع آموزشي شهيدبهشتی هامبورگ
• مدرسه جمهوری اسلامی ایران در برلین
• مدرسه جمهوری اسلامی ایران در مونيخ
• مدرسه فردوسی مونیخ

تحصیل در کالج های آلمان

دانش‌آموزان پس از اتمام دبیرستان، برای آشنایی تخصصی با رشته مدنظرشان می‌توانند وارد کالج شوند. مدت‌زمان تحصیل در مدارس آلمان ۱۳ سال و در ایران ۱۲ سال است؛ به‌همین‌دلیل، دانشجویان بین‌المللی برای تطابق با سیستم آموزشی آلمان باید ابتدا به کالج و سپس به دانشگاه وارد شوند. مدت‌زمان دوره‌های کالج ۱ساله است.

کالج‌های آلمان به ۲ نوع خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. کالج‌های دولتی رایگان هستند و آزمون ورودی از متقاضیان می‌گیرند. برای ورود به کالج‌های دولتی، داشتن مدرک زبان در سطح B2 الزامی است. کالج‌های خصوصی از دانشجویان شهریه دریافت می‌کنند و عموما آزمون ورودی برگزار نمی‌کنند. 

در آزمون‌های ورودی کالج‌ها، سطح زبان آلمانی و سطح علمی دانشجویان براساس رشته‌ دلخواهشان ارزیابی می‌شود. همچنین، در پایان دوره آزمون FSP (ارزیابی صلاحیت دانشجویان با مدرک خارجی) به‌منظور تایید صلاحیت دانشجویان برای ورود به دانشگاه گرفته می‌شود. 

تحصیل در دانشگاه های آلمان

تحصیل در دانشگاه های آلمان در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری امکان‌پذیر است. درادامه، با شرایط تحصیل در هریک از این مقاطع تحصیلی بیشتر آشنا می‌شویم.

مقطع کارشناسی

تحصیل مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان بین ۳ تا ۴ سال طول می‌کشد. انواع دانشگاه‌های خصوصی و دولتی آلمان رشته‌های متنوعی را در این مقطع تحصیلی ارائه می‌دهند. ازجمله رشته‌های محبوب در مقطع کارشناسی می‌توان به پرستاری، مهندسی شیمی، مدیریت بازرگانی و بین‌الملل، حقوق IT و مطالعات فرهنگ‌های انگلیسی‌زبان و تاریخ هنر اشاره کرد. 

مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان شامل ۲ ترم است: یکی ترم زمستان از اوایل ماه اکتبر تا اواخر ماه مارس (مهرماه تا فروردین‌ماه) و دیگری ترم تابستان از اوایل ماه آوریل تا اواخر ماه سپتامبر (فروردین‌ماه تا شهریورماه)‌. هر دانشگاه ددلاین خاصی را برای پذیرش دانشجویان تعیین می‌کند؛ اما تاریخ کلی آن ۱۵‌جولای (تیرماه) و ۱۵‌ژانویه (دی‌ماه) است. ناگفته نماند که زمان پذیرش برخی دانشگاه‌ها ممکن است خارج از بازه زمانی ذکرشده نیز باشد.

برای تحصیل در مقطع کارشناسی باید مهارت خود در زبان آلمانی را نشان دهید. پیش از ورود به دانشگاه، می‌توانید در دوره‌های زبان انگلیسی نیز شرکت کنید. بسیاری از دانشگاه‌ها سطح B1 و B2 مدرک زبان را برای پذیرش دانشجویان در نظر می‌گیرند. 

دانشجویان پس از اتمام کالج و برای ورود به مقطع کارشناسی، باید آزمون FSP را بگذرانند و در آزمون‌های استعداد‌های تحصیلی مانند TestAS و گاها TMS شرکت کنند.

برخی از دانشگاه‌های برتر آلمان برای تحصیل در مقطع کارشناسی عبارت‌اند از:

• دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich)
• دانشگاه لودویگ‌ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München)
• دانشگاه هایدلبرگ (Universität Heidelberg)
• دانشگاه آزاد برلین (Freie Universitaet Berlin)

مقطع کارشناسی ارشد

مدت‌زمان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد حدود ۵/۱ تا ۲ سال است و به نوع رشته و تعداد واحد گذرانده‌شده دانشجو بستگی دارد. برخی از دانشگاه‌های آلمان ۳ تا ۴ نوبت را برای شروع ترم تحصیلی در نظر می‌گیرند؛ اما در بسیاری از دانشگاه‌ها ترم‌های تحصیلی از ماه سپتامبر (مهرماه) و ماه‌های ژانویه و فوریه (ماه‌های بهمن و اسفند) است. ظرفیت ترم زمستان کمتر از ترم پاییز است. ددلاین پذیرش هر دانشگاه ممکن است با دیگری متفاوت باشد؛ اما بسیاری از دانشگاه‌ها ماه‌های می (خردادماه) و نوامبر (آبان‌ماه) را به‌عنوان ددلاین ثبت‌نام تعیین می‌کنند.

برخی از رشته‌های تحصیلی پرطرفدار در مقطع کارشناسی ارشد عبارت‌اند از: روان‌شناسی، حقوق بین‌الملل، مهندسی مواد، علم رسانه و اقتصاد. برای تحصیل در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در آلمان، ممکن است به شرکت در آزمون‌های ورودی استعداد تحصیلی مانند GMAT یا GRE نیاز باشد.

دانشگاه‌های معروف آلمان برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد ازاین‌قرارند:

• دانشگاه تکنیکال مونیخ (Technical University of Munich)
• دانشگاه لودویگ‌ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München)
• دانشگاه هایدلبرگ (Heidelberg University)
• دانشگاه فرای (Freie Universitaet Berlin)
• دانشگاه RWTH آخن (RWTH Aachen University)

مقطع دکتری

تحصیل مقطع دکتری در دانشگاه‌های آلمان حدود ۳ تا ۶ سال زمان می‌برد. در این مقطع تحصیلی، دانشجویان علاوه‌بر دانشگاه و رشته دلخواهشان، باید استاد راهنما را انتخاب و او را برای پیشبرد اهداف تحقیقاتی مجاب کنند. در برخی از دانشگاه‌ها، استاد راهنما مصاحبه را انجام می‌دهد. 

در آلمان، تحصیل مقطع دکتری به ۲ روش انفرادی و ساختاریافته امکان‌پذیر است. بسیاری از دانشجویان بین‌المللی روش انفرادی را انتخاب می‌کنند و به‌طور مستقیم با استاد راهنما در ارتباط هستند. در این روش، برای انجام تحقیقات ترجیحات دانشجو در نظر گرفته می‌شود و انعطاف‌پذیری بیشتری وجود دارد. 

در روش ساختار‌یافته، تعدادی از استادان راهنمایی گروهی از دانشجویان را برعهده دارند. در این روش، باید در پروپوزال تحقیقاتی دانشجویان انسجام وجود داشته باشد. در روش ساختار‌یافته، انعطاف‌پذیری کمتری برای دانشجویان وجود دارد و استادان راهنما مسیر را واضح‌تر ارائه می‌کنند. 

کامپیوتر، مهندسی مکانیک، اقتصاد، علوم سیاسی، تاریخ و فیزیک ازجمله رشته‌های پرتقاضا برای تحصیل در مقطع دکتری هستند. برخی از دانشگاه‌های معروف آلمان برای تحصیل در مقطع دکتری بدین‌شرح‌اند:

• دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich)
• دانشگاه لودویگ‌ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München)
• دانشگاه هایدلبرگ (Heidelberg University)
• دانشگاه آزاد برلین (Freie Universitat Berlin) 
• دانشگاه هومبولت برلین (Humboldt University of Berlin)

تحصیل پزشکی در آلمان

پزشکی ازجمله رشته‌های محبوب برای تحصیل در آلمان است و پس از فارغ‌التحصیلی، فرصت‌های شغلی متعددی پیش روی دانشجویان قرار می‌گیرد. مدت‌زمان تحصیل در این رشته حدود ۶ سال است. دانشجویان برای تحصیل در رشته پزشکی باید مدرک دیپلم و مدرک زبان آلمانی داشته باشند. 

شرکت در آزمون ورودی TMS ازجمله الزامات تحصیل در رشته پزشکی است و دانشجویان باید دوره‌های کارورزی را نیز پشت‌سر بگذرانند.

دانشگاه‌های برتر آلمان برای تحصیل در رشته پزشکی عبارت‌اند از:

• دانشگاه هایدلبرگ (Heidelberg University)
• دانشگاه فرایبورگ (University of Freiburg)
• دانشگاه لودویگ‌‌ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München)

 شرایط تحصیل در آلمان

شرایط تحصیل در آلمان در هریک از مقاطع تحصیلی تا حدودی متفاوت است. برخی از شرایط مهمی که برای تحصیل در آلمان در نظر گرفته می‌شوند، قبولی در آزمون ورودی، سن، مدرک زبان و تمکن مالی هستند. 

قبولی در آزمون های ورودی

تحصیل در بسیاری از دانشگاه‌های آلمان با شرکت در آزمون ورودی و کسب حداقل نمره لازم امکان‌پذیر است. بعضی از آزمون‌های ورودی مهم دانشگاه‌های آلمان بدین‌شرح‌اند:

• آزمون DSH یا TestDAF: دانشجویانی که در دانشگاه مدنظرشان زبان انگلیسی تدریس نمی‌شود، برای اثبات مهارت خود در زبان آلمانی باید در آزمون DSH یا TestDAF شرکت کنند.
• آزمون TestAS: دانشجویان مقطع کارشناسی برای تحصیل در برخی از رشته‌ها مانند مهندسی و علوم کامپیوتر و اقتصاد برای سنجش مهارت زبانی خود باید در آزمون TestAS شرکت کنند.
• آزمون TMS: دانشجویانی که قصد دارند در رشته‌های پزشکی تحصیل کنند، باید در آزمون ورودی این رشته، یعنیTMS ، شرکت کنند. این آزمون در شهرهای مختلف آلمان ۲ بار در سال برگزار و در آن سطح علمی دانشجویان ارزیابی می‌شود. 

شرایط سنی

دانشگاه‌های آلمان محدودیت سنی خاصی برای تحصیل در این کشور در نظر نگرفته‌اند. با‌این‌حال با داشتن سن مناسب، شرایط بهتری برای دریافت ویزای تحصیلی خواهید داشت. در جدول زیر، به شرایط سنی تحصیل در مقاطع تحصیلی مختلف آلمان اشاره کرده‌ایم.

مدرک زبان

مدرک زبان یکی از الزامات تحصیل در آلمان است. بسیاری از مدارس آلمان شرط مدرک زبان را ندارند و زبان آلمانی را به‌طور کامل آموزش می‌دهند. باوجوداین، داشتن این مدرک به دریافت ویزای دانش‌آموزی کمک می‌کند.

مدرک زبان موردنیاز برای تحصیل در مقاطع تحصیلی مختلف آلمان ازاین‌قرار است:

• کالج: حداقل سطح B1 و حداکثر سطح B2
• کارشناسی: حداقل سطح B2 و آیلتس حداقل ۶
• کارشناسی ارشد: حداقل سطح B2 و حداکثر سطح C2 و آیلتس حداقل ۵/۶
• دکتری: حداقل سطح C1 و آیلتس حداقل ۷

تمکن مالی

تمکن مالی میزان مبلغی است که برای تامین هزینه‌های ۱ سال تحصیل و زندگی در آلمان باید در حسابتان وجود داشته باشد. این مبلغ در هر مقطع تحصیلی متفاوت است.

تمکن مالی لازم برای تحصیل در مقاطع تحصیلی مختلف آلمان عبارت‌اند از:

• مدرسه: سالانه ۸هزار تا ۱۲هزار یورو
• کالج: سالانه ۱۲هزار و ۳۲۴ یورو
• دانشگاه: سالانه ۱۱هزار و ۲۰۸ یورو

تحصیل در آلمان بدون مدرک زبان

برخی از دانشگاه‌های آلمان شرایطی را برای دانشجویان فراهم کرده‌اند تا بدون مدرک زبان بتوانند پذیرش بگیرند. با‌این‌حال، ممکن است بدون ارائه مدرک زبان در دریافت ویزای تحصیلی این کشور با مشکل مواجه شوید. 

در دانشگاه‌های آلمان، برخی دروس به زبان انگلیسی و شماری دیگر به زبان آلمانی و بعضی نیز به هر ۲ زبان تدریس می‌شوند. بنابراین با در‌نظر‌گرفتن مدرک زبان موردنیاز دانشگاه، باید برای دریافت پذیرش اقدام کنید.

ازجمله راه‌های تحصیل در آلمان بدون مدرک زبان گرفتن پذیرش مشروط از دانشگاه است. در این روش، ۱ سال فرصت دارید تا در آلمان زبان را بیاموزید و مدرک زبانتان را دریافت کنید. همچنین، اگر مدرک تحصیلی قبلی خود را از موسسه آموزشی انگلیسی‌زبان دریافت کرده‌اید یا زبان مادری شما انگلیسی است، بدون مدرک زبان می‌توانید درخواست پذیرش دهید. 

تحصیل رایگان در آلمان

به‌طور کلی، تحصیل کاملا رایگان در آلمان برای دانشجویان بین‌المللی امکان‌پذیر نیست و حتی با دریافت پذیرش از دانشگاه‌های دولتی، باید سالانه حدود ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ یورو پرداخت کنید. بااین‌همه، فرصت دریافت بورسیه و تحصیل در دانشگاه‌هایی با شهریه مناسب برای دانشجویان بین‌المللی فراهم است. 

دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند از بورسیه‌های تحصیلی مختلف برای کاهش هزینه‌های تحصیل و زندگی در آلمان استفاده کنند.

برخی از بورسیه‌های تحصیلی آلمان عبارت‌اند از:

• بورسیه تحصیلی DAAD
• بورسیه بنیاد هاینریش بل
• بورسیه فولبرایت
• بورسیه بنیاد کنراد آدناور
• بورسیه‌های دانشگاهی

مراحل مهاجرت تحصیلی به کشور آلمان

مهاجرت تحصیلی به آلمان در تمام مقاطع تحصیلی به طی‌کردن مراحل مشخصی نیاز دارد که باید به آن‌ها توجه کنید. مراحل مهاجرت تحصیلی به آلمان از‌این‌قرارند:

1. شرایط تحصیل و دانشگاه‌های آلمان را بررسی و با درنظرگرفتن رشته خود، دانشگاه مناسب را انتخاب کنید.
2. شرایط دریافت پذیرش از دانشگاه مدنظرتان را بررسی و مدارک لازم همراه با درخواست دریافت پذیرش را ارسال کنید.
3. بعد از دریافت پذیرش از موسسه آموزشی مدنظرتان در آلمان، مدارک موردنیاز را برای دریافت ویزای تحصیلی آماده کنید.
4. از سفارت آلمان وقت مصاحبه بگیرید و در روز تعیین‌شده مدارک را تحویل دهید. 
5. پس از دریافت ویزای تحصیلی، می‌توانید برای تکمیل ثبت‌نام به آلمان مهاجرت کنید.

 مدارک لازم برای تحصیل در آلمان

برای تحصیل در هریک از مقاطع تحصیلی در آلمان، باید مدارک مشخصی را ارائه دهید. نوع مدارک براساس رشته و مقطع تحصیلی ممکن است متفاوت باشد. فراموش نکنید که تمامی مدارک باید به زبان انگلیسی یا آلمانی ترجمه شوند. نکته مهم اینکه کامل‌بودن مدارک در تایید درخواست شما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. 

مدارک لازم برای دریافت پذیرش از مدارس آلمان

• مدارک شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه
• گذرنامه معتبر
• مدارک مقاطع تحصیلی قبلی
• گواهی تمکن مالی
• انگیزه‌نامه
• مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی
• عکس پرسنلی
• گواهی پزشکی
• بیمه‌نامه

مدارک لازم برای اخذ پذیرش از کالج‌های آلمان

• مدرک دیپلم و ریزنمره‌های مقطع تحصیلی قبلی
• مدرک زبان انگلیسی یا آلمانی در سطح B1
• گواهی تمکن مالی (سالانه ۱۲هزار و ۳۲۴ یورو)
• گذرنامه معتبر
• بیمه‌نامه
• سند ازدواج (درصورت وجود)
• انگیزه‌نامه
• چند قطعه عکس

مدارک لازم برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان

• مدرک تحصیلی قبلی همراه با ریزنمره‌ها
• گذرنامه معتبر
• مدرک زبان انگلیسی یا آلمانی موردنیاز دانشگاه
• رزومه کاری و تحصیلی
• انگیزه‌نامه
• گواهی تمکن مالی (سالانه ۱۱هزار و ۲۰۸ یورو)
• توصیه‌نامه (کارشناسی ارشد)
• مقاله‌های تالیف‌شده (دکتری)
• پروپوزال (دکتری)

هزینه تحصیل در آلمان چقدر است؟

هزینه تحصیل در آلمان به مقطع و رشته و شهر محل تحصیل بستگی دارد. در جدول‌های زیر، هزینه تحصیل در هریک از مقاطع تحصیلی را ذکر کرده‌ایم.

 اخذ ویزای تحصیلی آلمان

دانشجویان ایرانی برای تحصیل در آلمان باید ویزای تحصیلی دریافت کنند. برای اخذ ویزای تحصیلی لازم است تا از سفارت آلمان در ایران وقت مصاحبه رزرو کنید. معمولا وقت سفارت برای حداقل ۴ هفته بعد داده می‌شود؛ البته براساس میزان درخواست‌ها، این بازه زمانی ممکن است طولانی‌تر شود. ازجمله مدارک مهم برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان می‌توان به نامه پذیرش از موسسه آموزشی و مدرک زبان اشاره کرد.

با دریافت ویزای تحصیلی آلمان، می‌توانید برای همسر و فرزندان کوچک‌تر از ۱۸ سال خود نیز ویزای همراه دریافت کنید. همسر متقاضی با داشتن این ویزا اجازه دارد در آلمان کار کند. باوجوداین، امکان گرفتن ویزای همراه به‌طور هم‌زمان وجود ندارد و دریافت آن زمان‌بر است. برای اخذ ویزای همراه، باید اطلاعات دقیق محل سکونت و گواهی تمکن مالی ارائه شود. همچنین، همسر متقاضی باید مدرک سطح A2 زبان آلمانی داشته باشد. 

 شرایط کار در هنگام تحصیل در آلمان

آلمان این فرصت را دراختیار دانشجویان قرار داده است تا با کارکردن حین تحصیل، بخشی از هزینه‌های زندگی‌شان را تامین کنند. دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد اجازه دارند حین تحصیل ۲۰ ساعت در هفته و دانشجویان مقطع دکتری ۳۰ ساعت در هفته به‌صورت پاره‌وقت کار کنند.

دانشجویان دارای مهارت و تخصص به‌آسانی می‌توانند در آلمان مشغول کار شوند. انجام کار دانشجویی حین تحصیل به پیداکردن کار پس از فارغ‌التحصیلی نیز کمک می‌کند.

 اقامت در آلمان پس از تحصیل 

تحصیل در آلمان به‌تنهایی به اخذ اقامت آلمان منجر نمی‌شود؛ اما بستری مناسب برای گرفتن اقامت دائم و تابعیت این کشور فراهم می‌کند. دانشجویان پس از اتمام تحصیلاتشان، ۱۸ ماه برای پیدا‌کردن کار مرتبط با رشته تحصیلی خود فرصت دارند. در این بازه زمانی نیز، بدون نیاز به دریافت مجوز کار می‌توانند در مشاغل مختلف کار کنند.

پس از گذشت ۴ سال از دریافت ویزای کاری و زندگی در آلمان، می‌توانید اقامت دائم این کشور را بگیرید. بعد از گذشت ۵ سال از دریافت اقامت دائم نیز، واجد‌شرایط دریافت تابعیت و پاسپورت آلمان خواهید بود. 

 مزایای تحصیل در آلمان

• امکان دریافت بورسیه در مقاطع تحصیلی مختلف
• وجود فرصت‌های شغلی متعدد پس از اتمام دوره تحصیل
• امکان انجام کار حین تحصیل
• امکان تحصیل به زبان انگلیسی

معایب تحصیل در آلمان

• نیاز به یادگیری زبان آلمانی برای تحصیل و زندگی در این کشور
• هزینه زندگی نسبتا زیاد 

جمع‌بندی

تحصیل در آلمان از مدرسه تا دانشگاه برای دانشجویان‌ بین‌المللی امکان‌پذیر است. دانشگاه‌های این کشور رشته‌های متنوعی را در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌دهند. برای ورود به دانشگاه‌های آلمان، باید در آزمون ورودی نمره قبولی کسب کنید. علاوه‌براین، شرایط سنی و مدرک زبان و تمکن مالی شما نیز بررسی می‌شود. 

دانشجویان به‌منظور کاهش هزینه‌های خود در آلمان، می‌توانند برای دریافت بورسیه تحصیلی اقدام کنند یا حین تحصیل به‌صورت پاره‌وقت مشغول کار شوند.